BOUWOVERTREDING: MOET JE ALTIJD AFBREKEN EN HOE HOOG IS DE BOETE?
Bouwovertredingen komen vaker voor dan je denkt. Vaak komt een inbreuk aan het licht na een klacht van een buur of bij een verkoop. Sinds kort is de verjaringstermijn voor de strafvordering verlengd van 5 naar 10 jaar. Maar wat als er effectief een bouwmisdrijf werd vastgesteld?
Wat is een bouwovertreding?
Typische inbreuken zijn: een aanbouw, poolhouse of zwembad zonder vergunning, een veranda plaatsen of te veel verharding aanbrengen. Let op: ook kiezels, kunstgras en waterdoorlatende materialen vallen onder ‘verharding’. Die misvatting komt vaak voor.
Strafvordering: boete
Een strafvordering betekent dat je strafrechtelijk vervolgd wordt. Dat leidt meestal tot een geldboete. Een gevangenisstraf is zeldzaam. Boetes lijken beperkt (bv. €50 of €100), maar wettelijk worden daar opcentiemen op toegepast — vaak maal acht.
Herstelvordering: aanpassen of afbreken
Naast een geldboete kan de rechtbank ook herstelmaatregelen opleggen. Dat kan gaan van:
– een schadevergoeding of meerwaarde betalen,
– aanpassingswerken (bv. verharding deels omvormen tot groen),
– tot zelfs volledige afbraak, als regularisatie niet mogelijk is.
Herstel is dus gericht op ruimtelijke ordening, niet op bestraffing.
Dwangsom bij niet-herstellen
Een herstel moet binnen een bepaalde termijn gebeuren: doorgaans zes maanden voor verharding, één jaar voor een bijgebouw. Volg je dat niet op, dan loopt er een dwangsom — bijvoorbeeld €125 per dag. Na 30 dagen ben je al €3.750 verschuldigd.
Nieuwe verjaringstermijn
De strafrechtelijke verjaringstermijn voor bouwovertredingen is sinds 2023 verdubbeld: van vijf naar tien jaar. Handhaving treedt zelden spontaan op. Meestal pas bij een klacht of opvallende inbreuk.
Zachte handhaving
De overheid start meestal met een waarschuwing. Bij lichte inbreuken (bv. voortuin volledig verhard) ontvang je een brief met de vraag tot vrijwillig herstel binnen een termijn van 3 tot 9 maanden. Bij een deel van de mensen leidt dat tot aanpassing zonder verdere stappen.
Regularisatie of PV
Wie niet vrijwillig herstelt, kan nog altijd regularisatie aanvragen. Gebeurt dat niet, dan volgt een proces-verbaal. Het parket oordeelt dan: zware inbreuken komen voor de rechtbank, lichtere worden vaak geseponeerd.
Seponering = géén vrijgeleide
Bij seponering verdwijnt de strafrechtelijke kant, maar de Vlaamse overheid (Departement Omgeving) kan alsnog een boete opleggen en herstel eisen. Je bent dus niet ‘veilig’. Wel kan je alsnog regularisatie aanvragen. Wordt die aanvaard, dan hoef je niets af te breken.
💡 Tip: Word je geconfronteerd met een mogelijke bouwovertreding of ontving je een brief van de overheid? Een hashtag#advocaat gespecialiseerd in hashtag#bouwrecht kan je helpen inschatten wat mogelijk is: vrijwillig herstel, regularisatie of verdediging voor de rechtbank. Zo neem je geen onnodige risico’s — én weet je precies waar je staat.
Is een veiligheidscoördinator verplicht op de bouwwerf?
Om het risico op arbeidsongevallen in de bouwsector zo veel mogelijk te beperken, moeten veiligheidscoordinatoren aangesteld worden, als er tenminste 2 aannemers werken uitvoeren op eenzelfde werf, zlefs al komen deze aannemers nooiut gelijktijdig op de bouwplaats....